TRYPTYK, z fr. triptyque, z greckiego tríptychos złożony we troje – 1) poliptyk składający się z trzech części: środkowej nieruchomej i dwóch ruchomych zamykanych skrzydeł; 2) trzyczęściowa kompozycja malarska lub rzeźbiarska.
Danuta Giergun
Urodziła się w Kamieniu w woj. Podkarpackim w roku 1940. Obecnie mieszka w Krakowie. Jest współzałożycielką i długoletnią przewodniczącą Koła Malarskiego...
Ewa Hatłas
Urodzona w 1973 r. w Krakowie. Ukończyła Szkołę Podstawową dla Dzieci Głuchych w Krakowie, następnie kreślarstwo w Technikum Budowlanym w Wejherowie, gdzie u...
Witold Hatłas
Urodzony w 1972 roku w Oświęcimiu. Zainteresowania plastyczne ma od dzieciństwa. Ukończył Szkołę Podstawową dla dzieci Głuchych w Krakowie oraz Technikum...
Karolina Jakóbczak
Urodzona w Warszawie w 1984 roku. Jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (uzyskanie w 2009 dyplomu magisterskiego na Wydziale Wzornictwa P...
Michał Justycki
Mieszka w Katowicach. Urodził się w 1970 r. w Sankt-Petersburgu i tam studiował sztukę dekoracyjną w Instytucie Sztuk. Obecnie studiuje na Akademii Sztu...
Kazimierz Kicke
Urodzony w roku 1964. I mieszka w Warszawie. Jego największą pasją jest malarstwo. Brał udział w wielu plenerach artystycznych osób niesłyszących w Polsc...
Justyna Kieruzalska
Urodzona Lublinianka, rocznik 1984. Absolwentka PLO im. St. Wyspiańskiego w Lublinie. W 2008 roku ukończyła grafikę na Wydziale Artystycznym UMCS w Lub...
Olgierd Koczorowski
Urodzony w roku 1967. Mieszka w Szczecinie i działa aktywnie na rzecz lokalnego środowiska niesłyszących. Jest z zamiłowania fotografem. Ta forma wyra...
Agnieszka Kołodziejczak
Urodzona w 1976 roku w Łodzi. Absolwentka Wydziału Tkaniny i Ubioru Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Absolwentka Instytutu Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego. Stype...
Monika Kozub
Urodzona w roku 1990. Mieszka w Alwerni. Absolwentka Liceum Plastycznego w Krakowie. Teraz studiuje na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych...
Karolina Osajda
Urodzona w Katowicach. Mieszka na zmianę w Bielsku Białej i w Katowicach. Początkowo studiowała architekturę w WST w Katowicach. Po 2 latach zrezygnowała i roz...
Jadwiga Starczyńska
Mieszka w Krakowie. Zaczęła malować w 1984 r. Jej ulubione techniki to: olej, akwarela, pastele, a najczęściej podejmowane motywy malarskie to: pejzaże, martw...
Katarzyna Szafran
Urodzona w roku 1985 w Poznaniu. Obecnie mieszka w Görlitz. Katarzyna Szafran jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Uczestniczka gali finałowej dypl...
Luszka Szok-Ciechacka
Właściwie Małgorzata Lucyna Szok-Ciechacka, pochodzi z Torunia a obecnie mieszka w Brodnicy. Swoje prace i projekty artystyczne sygnuje pseudonimem Pa...
Mirosław Śledź
Urodzony w 1961 r. w Gdyni – malarz samouk. Mieszka i pracuje w Gdyni. Zaczął malować w 1991 r. a dwa lata później, pod wpływem kubistycznej inspiracji wykreow...
Magdalena Urban
Urodzona w roku 1985 w Krakowie. Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie (2005). Absolwentka Wydziału Architektury i Sztuk Pięknych Krak...
action painting
ACTION PAINTING — malarstwo gestu. Termin określa technikę, ale też nurt w amerykańskim malarstwie końca lat 40. i 50. XX wieku, opierający się na ...
akademia
AKADEMIA – oficjalna nazwa uczelni wyższych kojarzona szczególnie ze szkołami artystycznymi. Pierwsze akademie artystyczne (rysunku oraz rzeźby i mal...
akryl, malarstwo akrylowe
AKRYL, MALARSTWO AKRYLOWE – technika malarska posługująca się farbami akrylowymi. Farby mogą występować w formie zawiesiny, używa się ich wtedy do ...
akwarela
AKWARELA – wł. acquarello od acqua: woda. 1) Farba o spoiwie rozpuszczalnym w wodzie. 2) Technika malarska posługująca się takimi farbami, nakładanymi na pap...
amator
AMATOR – 1) osoba zajmująca się czymś nieprofesjonalnie, nie mająca doświadczenia lub wykształcenia w danej dziedzinie; 2) miłośnik czegoś, osoba znaj...
ambalaż
AMBALAŻ — z fr. emballage: opakowanie, działanie artystyczne polegające na opakowywaniu, owijaniu, zasłanianiu przedmiotów, ale też architektury, natury....
analiza dzieła sztuki
ANALIZA DZIEŁA SZTUKI – metoda badawcza polegająca na rozpatrywaniu jakiegoś problemu czy zjawiska dotyczącego dzieła sztuki. Dzięki analizie dzieła ...
animacja
ANIMACJA – z łac. animatio: ożywienie. Technika polegająca na wykonywaniu serii zdjęć poklatkowych, rejestrujących na pojedynczych klatkach kolejne...
antyk
ANTYK jest rozumiany w sztuce na dwa sposoby: 1) jako cywilizacja grecko-rzymska rozwijająca się na obszarze basenu Morza Śródziemnego od końca III ...
antysztuka
ANTYSZTUKA – nurt sztuki współczesnej, którego geneza sięga do ruchów awangardowych XIX i XX w. Antysztuka podważa kanon sztuki tradycyjnej opartej...
arkada
ARKADA , z fr. arcade – element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) zamkniętych u góry łukiem. W zależności od funkcji a...
arras
ARRAS Inaczej tapiseria z fr. tapiserie. Arras to jeden z największych ośrodków produkcji tkanin dekoracyjnych w średniowieczu (Francja). Od niego poc...
Art Déco
ART DÉCO – styl w sztuce lat 20. I 30. XX wieku. Charakteryzował się uproszczeniem form, symetrią, oparciem kompozycji na liniach prostych, kontr...
art-brut
ART-BRUT — z fr. art – sztuka, brut – surowy (pierwotny). Wyrażeniem „sztuka surowa”, Jean Dubuffet nazwał w 1945 roku twórczość dzieci, artystów naiwn...
artzin
ARTZIN — rodzaj druku ulotnego lub magazyn wydawany i powielany we własnym zakresie, nieregularnie, w niewielkim nakładzie przez grupy artystów, lite...
asamblaż
ASAMBLAŻ — z franc. assemblage: gromadzenie, technika wywodząca się z kolażu i oznaczająca dzieło powstałe z wykorzystaniem elementów trójwymiarowych. Pierwszy r...
atelier
ATELIER , z fr. pracownia, również z fr. studio – 1) pomieszczenie służące do wykonywania pracy artystycznej. W zależności od rodzaju tej pracy w ...
awangarda
AWANGARDA — z franc.: avant gard — straż przednia. Termin stosowany obecnie w dwojakim znaczeniu: szerszym – na określenie wszelkiej twórczości nowatorsk...
awers i rewers
AWERS I REWERS – dwie strony płaskiego, zdobionego przedmiotu np. monety, medalu, ale też ryciny, grafiki lub innego przedmiotu. Awers jest główną stroną...
azulejos
AZULEJOS — glazurowane płytki ceramiczne stosowane obecnie przede wszystkim w Portugalii, wcześniej również powszechnie w Hiszpanii. Słynnym ośrodk...
barok
BAROK — termin jest stosowany na określenie: 1) nurtu sztuki europejskiej XVII – XVIII wieku (barok jako styl); 2) całej sztuki obejmującej wszystkie...
batik
BATIK — jest to metoda farbowania tkanin, w której części tkaniny, które mają pozostać nie zabarwione, pokrywa się cienką warstwą wosku, a następni...
bazylika
BAZYLIKA , z łac. basilica , z gr. basilike : królewski – 1) w starożytnej architekturze rzymskiej – budynek sądowo-targowy na forum; 2) w archite...
biennale
BIENNALE — impreza kulturalna (wystawa, festiwal) odbywająca się cyklicznie co dwa lata. Może być organizowane w różnych dziedzinach: sztuk wizualn...
blejtram
BLEJTRAM (krosno malarskie) – rama, na którą naciąga się i przybija płótno do namalowania obrazu. Wykonywany jest najczęściej z drewnianych listew. B...
body art
BODZ ART — z ang.: sztuka ciała, kierunek w sztuce, w którym materiałem i środkiem ekspresji jest ciało artysty. Pojawił się w drugiej połowie lat 60. X...
camera obscura
CAMERA OBSCURA , z łac. ciemna komnata zwana również ciemnią optyczną czy kamerą otworkową – skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie z matową sz...
ceramika
CERAMIKA — nazwą ceramika określa się wyroby z gliny, modelowane ręcznie lub toczone na kole garncarskim i utrwalone przez wypalanie w ogniu. Wyroby...
cerkiew
CERKIEW – pierwotnie nazwa świątyni chrześcijańskiej w języku starosłowiańskim. Od XV w. jest to określenie świątyni prawosławnej i greckokatoli...
chińska porcelana
CHIŃSKA PORCELANA — jest to nazwa wyrobów porcelanowych z kaolinu, które powstały w X wieku na początku panowania chińskiej dynastii Sung. Zawdzięc...
cokół
COKÓŁ — pojęcie to ma dwa znaczenia: 1) najniższy nadziemny człon budowli kolumny, filaru, portalu, stanowiący ich podstawę konstrukcyjną albo wyłącz...
color field painting
COLOR FIELD PAINTING — z ang. color (colour) – kolor, field – pole, obszar, w dosłownym tłumaczeniu oznacza to „malarstwo kolorowych pól”. Jest to odmian...
Cytaty: Fragment wywiadu z Jadwigą Sawicką, 2006
„Bo w sztuce jestem materialistką i interesuje mnie powierzchnia rzeczy, opakowanie i zakrycie. Interesuje mnie rozdźwięk pomiędzy obietnicą a zawa...
Cytaty: Henryk Stażewski, zanotowana wypowiedź (1965)
Po skończeniu Akademii ja i [Mieczysław — przyp. red.] Szczuka zaczęliśmy robić sztukę nowoczesną, ale była wojna i nie mieliśmy żadnego kontaktu z ...
Cytaty: Jadwiga Sawicka, z tekstu do wystawy Kobieta o kobiecie, 1996
„Odzież zdobi, okrywa i daje świadectwo. Nieodparta logika wynikająca z funkcjonalności pozornie ułatwia zadanie. Niestety, ciało nie zawsze może sp...
Cytaty: Paweł Jarodzki o szablonie
„Szablon jest znakiem. Jest ręką odbitą przez anonimowego artystę w prehistorycznej grocie, jest sitodrukiem Warhola, jest plakatem propagandowym odbij...
Cytaty: Tadeusz Kantor o ambalażu
„Ten gest O P A K O W A N I A
spełniany w najbardziej prozaicznej codzienności życia
przeniosłem z lękiem na moje dzieło.
Dzieło sztuki.
Podniecała mnie niep...
cyzelowanie
CYZELOWANIE — jest to ręczna lub mechaniczna obróbka przedmiotów metalowych stosowana w celu ostatecznego wykończenia powierzchni. Polega na wstępn...
dadaizm
DADAIZM — międzynarodowy, radykalny ruch artystyczny zainicjowany ok. 1915 roku przez artystów i pisarzy europejskich i amerykańskich. Był reakcją na obo...
design
DESIGN — Z ang. design – projekt. Potocznie stosowana spolszczona pisownia – dizajn. Termin, który od kilkunastu lat w Polsce jest rozumiany ...
drzeworyt
DRZEWORYT — jest to ręczna lub mechaniczna obróbka przedmiotów metalowych stosowana w celu ostatecznego wykończenia powierzchni. Polega na wstępn...
École de Paris
ÉCOLE DE PARIS — z fr. école – szkoła; termin oznacza „szkołę paryską”. Pierwotnie nazwa została zaproponowana w latach 20 XX wieku przez André War...
ekspresjonizm
EKSPRESJONIZM — w szerszym znaczeniu spotęgowanie poprzez deformację, szczególną kompozycję, kontrastowe zestawienie barw, ale też wybór tematu n...
ekspresjonizm abstrakcyjny
EKSPRESJONIZM ABSTRAKCYJNY — jest to kierunek w malarstwie amerykańskim zapoczątkowany w połowie lat 40 XX wieku, nawiązujący m.in. do malarstwa abstrak...
emalia
EMALIA – substancja szklista, przezroczysta lub kryjąca, bezbarwna lub barwiona, którą pokrywa się w wysokiej temperaturze przedmioty metalowe. Nagły...
environment
ENVIRONMENT — z ang.: otoczenie. Rodzaj dzieła, a także działania artystycznego, polegającego na aranżowaniu przestrzeni w taki sposób, aby oddział...
estetyka
ESTETYKA – wrażenie zmysłowe. 1) Dyscyplina filozoficzna, która bada wartości artystyczne, analizuje i ustala kryteria wartościowania przedmiotów i przeż...
faktura
FAKTURA – powierzchnia dzieła sztuki (obrazu, rysunku, rzeźby, tkaniny itp.) zmienna w zależności od tworzywa, techniki, użytego narzędzia oraz in...
forum
FORUM – centralny punkt miasta w starożytnym Rzymie. Plac lokowany zazwyczaj na skrzyżowaniu głównych arterii komunikacyjnych. Zwykle prostokątny począt...
fotografia (historia)
FOTOGRAFIA (historia) – fotografia pojawiła się w 1 poł. XIX wieku we Francji. Przez cały XIX wiek była najważniejszym medium, dopóki nie zastąpił...
fotografia (technika)
FOTOGRAFIA (technika) – z greckiego oznacza rysowanie za pomocą światła. Polega na zarejestrowaniu trwałego obrazu na materiale światłoczułym za pomoc...
fotografia intermedialna
FOTOGRAFIA INTERMEDIALNA —jest to szeroka nazwa, którą spopularyzowała wystawa „Polska fotografia intermedialna lat 80”, zorganizowana w 1988 roku...
fotomontaż
FOTOMONTAŻ — obraz fotograficzny złożony z kilku niezależnych fotografii. Może powstać w formie kolażu, poprzez przyklejenie wyciętych obrazów fotografic...
found footage
FOUND FOOTAGE , z ang. znaleziony (gotowy) materiał filmowy – zjawisko w sztuce istniejące pod tą nazwą od połowy XX w. polegające na wykorzystywaniu istniej...
fresk
FRESK – z wł. pittura a fresco : malowanie na świeżym tynku. 1) Technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na wilgotnym, świeżo położony...
futuryzm
FUTURYZM , z fr. futurisme , z łac. futurus przyszły – ruch artystyczny powstały w 1909 r. w kręgu włoskich pisarzy, objął również inne dziedziny ...
galeria
GALERIA – 1) Pomieszczenie bądź zbiór pomieszczeń przeznaczonych do prezentacji dzieł sztuki, główne malarstwa lub rzeźby. Początkowo galeria funkcjonow...
gips
GIPS , z gr. gypsos wapno – plastyczna biała masa szybko twardniejąca; powstaje ze zmieszania wody oraz zmielonego proszku otrzymanego po wypalaniu ska...
gotyk
GOTYK — jest to styl w sztukach plastycznych dojrzałego i późnego średniowiecza, ukształtowany we Francji przed połową XII wieku, około 1170 roku ...
grafika
GRAFIKA – jeden z podstawowych działów sztuk plastycznych, polega na powielaniu obrazu z uprzednio przygotowanej formy nazywanej matrycą. W zależności od fun...
grupa a. r.
GRUPA A.R. – artyści rewolucyjni lub awangarda rzeczywista. Awangardowa grupa artystyczna składająca się z pięciu członków: rzeźbiarki Katarzyny Kobro, dw...
grupa blok
GRUPA BLOK – awangardowa grupa artystyczna założona w Warszawie i działająca w latach 1923-1926. Powstanie Bloku związane było z ekspozycją Wystawy ...
happening
HAPPENING — z ang.: dzianie się, zdarzenie. Forma artystycznej wypowiedzi, w której twórca częściowo planuje zdarzenia, ale otwarty jest na przypa...
harmonia
HARMONIA – 1) w mitologii greckiej uosobienie ładu i zgodności; słowo oznacza zgodność, zgodę, wzajemne dopełnianie się, właściwe proporcje, ład; ...
hiperrealizm
HIPERREALIZM – z gr. hyper: nad, ponad. Kierunek w sztuce przeżywający rozkwit w Stanach Zjednoczonych na początku lat 70. Ukształtował się w opozy...
historia sztuki
HISTORIA SZTUKI – nauka humanistyczna zajmująca się badaniem sztuk wizualnych w ujęciu historycznym, a także piśmiennictwem o sztuce. Nazywa, opisuj...
historyzm
HISTORYZM – świadome naśladowanie stylów wcześniejszych epok, jeden z nurtów sztuki XIX wieku. W architekturze 1. poł. XIX wieku, ze względu na zaint...
ikona
IKONA , z gr. eikón , obraz – obraz kultowy ukształtowany w sztuce wschodnio-chrześcijańskiej wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i symbole...
ikonografia
IKONOGRAFIA – 1. Zbiór dzieł sztuki (malarstwa, rzeźby, rysunków, fotografii) stanowiących dokumentację jednego tematu, osoby czy miejsca, np. iko...
impast
IMPAST — jest to nałożenie farby pędzlem lub szpachlą stosowane w malarstwie głównie olejnym, rzadziej temperowym. Służył on początkowo do zaakcento...
impresjonizm
IMPRESJONIZM – kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX wieku. Jego nazwa powst...
informel
INFORMEL — z fr. informel – niekształty, bezkształtny. Słowo to oznacza „sztukę nieforemną” - kierunek w sztuce europejskiej powstały na przełomie l...
instalacja
INSTALACJA – w sztuce współczesnej przestrzenny układ elementów zaprojektowany przez artystę, najczęściej do określonej przestrzeni. Stosowane są w niej...
interwencja artystyczna
INTERWENCJA ARTYSTYCZNA – rodzaj działania artystycznego polegającego na umiejscowieniu jakiegoś obiektu (niekoniecznie artystycznego) w przestrzeni publ...
kaligrafia
KALIGRAFIA , z gr. calligraphía – sztuka pięknego i wyraźnego pisania szczególnie rozwinięta w Chinach, gdzie jest traktowana jako dziedzina sztuki...
karykatura
KARYKATURA , z wł. caricatura - ładowanie, przeciążanie – przesadne ośmieszające uwypuklenie i wyolbrzymienie charakterystycznych cech postaci, przedmi...
Katarzyna Kobro
KATARZYNA KOBRO (ur. 1898 w Moskwie – zm. 1951 w Łodzi) – artystka awangardowa, członkini ugrupowań artystycznych „Blok”, „Praesens” oraz „a.r”. Je...
katedra
KATEDRA , z gr. kathedra krzesło, siedzenie, siedziba – 1) w kulturze starożytnego Rzymu siedzisko z oparciem, odpowiednik fotela w odróżnieniu od ta...
kicz
KICZ – z niem. kitsch: tandeta, bubel. Nazwa potoczna określająca lichy, bezwartościowy wytwór sztuki plastycznej lub literackiej. Najczęściej określe...
kilim
KILIM — jest to dwustronna tkanina dekoracyjna lub użytkowa, o splocie prostym, lnianej albo wełnianej osnowie i wełnianym wątku tworzącym wzór. K...
kolaż
KOLAŻ — z franc. collage: naklejanie. Technika plastyczna polegająca na zestawianiu na płaszczyźnie wycinków różnych materiałów w zamierzoną całość komp...
kolekcja
KOLEKCJA – 1) zespół przedmiotów tego samego typu, zbieranych ze względu na ich wartości (artystyczne, historyczne, naukowe); kolekcje prywatne często...
komiks
KOMIKS – sekwencyjna historyjka obrazkowa, najczęściej uzupełniona tekstem, ograniczonym do krótkich wypowiedzi bohaterów o charakterze sensacyjnym lub hu...
kompozycja
KOMPOZYCJA — sposób powiązania elementów formalnych dzieła: linii, brył, płaszczyzn, plam barwnych, światła i cienia, tak aby tworzyły całość zgo...
kompozycja przestrzenna
KOMPOZYCJA PRZESTRZENNA – sposób aranżacji przestrzeni odrzucający podział rzeźby na zwartą bryłę i otoczenie. W myśl nowej zasady rzeźba jako kompoz...
komunikacja wizualna
KOMUNIKACJA WIZUALNA — jest to dziedzina sztuki zbliżona do projektowania graficznego, obejmująca wiedzę o sposobach graficznego przekazywania idei ...
konceptualizm
KONCEPTUALIZM – jeden z najważniejszych nurtów w sztuce XX w., w którym idea oraz proces twórczy są ważniejsze niż realizacja dzieła. Jego powstanie...
konstruktywizm
KONSTRUKTYWIZM — w szerszym znaczeniu, zwłaszcza w architekturze, podkreślenie funkcjonalnej, celowej konstrukcji; ogólna zasada kształtowania bryły...
kontrapost
KONTRAPOST , z wł. contrapposto przeciwieństwo, kontrast – zasada kompozycji polegająca na ustawieniu postaci ludzkiej tak, aby ciężar ciała spoczyw...
kontur
KONTUR — jest to zarys kształtu postaci lub przedmiotu, linia obwodząca kształt na rysunku lub malowidle i odgraniczająca jedną płaszczyznę od drugie...
kubizm
KUBIZM — franc. cubism, z łac. cubus: sześcian, kostka. Kierunek w malarstwie XX wieku, zapoczątkowany ok. 1907 roku we Francji przez Pabla Picassa i Ge...
kurator
KURATOR , z łac. curator opiekun – pracownik merytoryczny w muzeum lub galerii sztuki. W Polsce jest to zwyczajowy najwyższy tytuł muzealny kier...
laserunek
LASERUNEK – przezroczysta, lekko zabarwiona warstwa farby kładziona na powierzchnię obrazu, zmieniająca delikatnie kolorystykę dzieła. Wiele warstw...
litografia
LITOGRAFIA – technika graficzna lub odbitka wykonana tą techniką. Litografia pozwala na osiąganie różnorodnych efektów artystycznych zbliżonych do malar...
malarstwo
MALARSTWO – dziedzina sztuk plastycznych, której produktem jest obraz, czyli zasadniczo dwuwymiarowe dzieło sztuki, powstałe dzięki liniom i barwo...
malarstwo materii
MALARSTWO MATERII — jest to rodzaj malarstwa, najczęściej abstrakcyjnego, które zyskało popularność w latach 50 XX wieku, a polegające na grubym na...
malarstwo rodzajowe
MALARSTWO RODZAJOWE – gatunek w malarstwie, rzeźbie lub grafice przedstawiający postacie wykonujące zwykłe czynności. Mogą to być sceny z życia co...
manufaktura
MANUFAKTURA , z łac. manu facta rękodzieło – zakład produkcyjny, w którym produkcja masowa produktu odbywa się ręcznie i oparta jest na podziale...
mauzoleum
MAUZOLEUM – wielki monumentalny grobowiec, najczęściej w formie wolno stojącej budowli bogato zdobionej dekoracją rzeźbiarsko-architektoniczną. Niekied...
media, medium
MEDIA, MEDIUM — określenie środków masowego przekazu, czyli społecznego komunikowania się o szerokim zasięgu: radia, telewizji, prasy, internetu itp. W ...
miedzioryt
MIEDZIORYT – najstarsza technika graficzna druku wklęsłego na metalu; stosowana już w XV w. Na gładko wypolerowanej i zagruntowanej powierzchni płyty...
miniatura
MINIATURA , z wł. minio minia , cynober – 1) iluminacja czyli malarska lub rysunkowa ilustracja zdobiąca rękopis. Malowana farbami kryjącymi (wosk...
minimal art
MINIMAL ART — sztuka minimalistyczna, termin określający tendencję w sztuce współczesnej obecną od końca lat 50. XX wieku, polegającą na stosowaniu...
Młoda Polska
MŁODA POLSKA – zespół zjawisk w polskiej literaturze i sztuce przełomu XIX i XX wieku. Nazwa epoki pochodzi od cyklu artykułów Artura Górskiego opubliko...
neoimpresjonizm
NEOIMPRESJONIZM – kierunek w malarstwie stworzony we Francji w latach 80 XIX w. Pierwsza wystawa neoimpresjonistów odbyła się w 1884 r. Neoimpresjonizm pows...
modernizm
MODERNIZM — z fr. moderne: nowoczesny. Termin określający ogół kierunków literackich i artystycznych, architektonicznych, a także prądów filozofic...
mozaika
MOZAIKA — najczęściej monumentalna dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, barwnych płytek różnego kształtu: szklanych, ceramicz...
multimedia
MULTIMEDIA — media stanowiące połączenie kilku różnych form przekazu informacji (np. tekstu, dźwięku, grafiki, animacji, wideo) w celu dostarczania odbiorco...
mural
MURAL — słowo pochodzenia hiszpańskiego, oznaczające monumentalne malarstwo ścienne. Powstaje ono przy użyciu odpowiednich farb odpornych na zmienn...
muzeum
MUZEUM – instytucja, która gromadzi, bada oraz opiekuje się obiektami będącymi świadectwem cywilizacji człowieka wraz z jego otoczeniem. Muzea pozysku...
negatyw
NEGATYW — jest to popularna nazwa błony fotograficznej negatywowej w fotografii. Jest materiałem wykorzystywanym w fotografii analogowej i w film...
neo-dada
NEO-DADA — termin po raz pierwszy był użyty w 1958 roku w „Art News” w odniesieniu do prac Jaspera Johnsa przedstawiających tarcze strzelnicze z wmontow...
neoawangarda
NEOAWANGARDA — ten nurt jest kontynuacją historycznej awangardy. Znany filozof i krytyk sztuki Stefan Morawski wyróżnia cztery nurty: 1) technologiczny miesz...
neoplastycyzm
NEOPLASTYCYZM – kierunek sztuki stworzony w Holandii w latach dwudziestych XX wieku przez artystów związanych z ugrupowaniem „De Stijl” wydającym w latach...
NO!art
NO!art — z ang. no – nie, art – sztuka. No-art oznacza „nie-sztukę” – zbiór dzieł kilku amerykańskich artystów (Michel Fisher, Stanley Fisher, Sam Goodm...
nowy realizm
NOWY REALIZM — jest to ruch powołany w końcu lat 50 XX wieku w Paryżu przez krytyka Pierré Restany`ego. Cele nowego realizmu zostały ogłoszone w napisa...
obelisk
OBELISK , z łac. obeliscus , z gr. obeliskos rożen, słup – wysoki słup, przeważnie czworoboczny, zwężający się ku górze, ścięty u szczytu w formie wydł...
odlew
ODLEW — jest to przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale (najczęściej w metalu) modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk ...
olej, technika olejna
OLEJ, TECHNIKA OLEJNA – technika malarska posługująca się farbami olejnymi. Polega na pokrywaniu zagruntowanego płótna, gładkiej deski lub innego ...
op-art
OP-ART — z ang. optical art: sztuka wizualna, wizualizm. Rodzaj sztuki abstrakcyjnej wykorzystującej zjawiska optyczne. Kierunek obejmuje grafikę, mal...
ornament
ORNAMENT , z łac. ornamentum ozdoba – motyw lub zespół drobnych motywów zdobniczych stosowanych w architekturze i innych sztukach plastycznych. Może ...
ołtarz
OŁTARZ , z łac. altare – miejsce składania ofiar kultowych, znane niemal we wszystkich rozwiniętych religiach. Pierwotną formą ołtarzy były wzniesien...
pejzaż
PEJZAŻ – w sztukach plastycznych gatunek przedstawiający widok natury. Dawniej pejzaże występowały często jako tła w scenach religijnych lub mito...
performans
PERFORMANS – z ang.: wykonanie, rodzaj działań wykonywanych przez artystów w obecności widzów. Często przybiera formę działań parateatralnych o zaplanow...
pieta
PIETA , z wł. pietà miłosierdzie – przedstawienie o charakterze historycznym i religijnym opłakującej Matki Bożej z ciałem Chrystusa na jej kola...
pigment
PIGMENT , z łac. pigmentum farba – drobno sproszkowana substancja barwiąca, nierozpuszczalna w spoiwie. Pigment jest wytwarzany z różnych substancji nieor...
plener
PLENER , z fr. (en) plein air (pod) gołym niebem – malowanie krajobrazu bezpośrednio z natury w przestrzeni otwartej. Do XIX w. z natury wyk...
po-sztuka
PO-SZTUKA — jest to pomysł Stefana Morawskiego na nazwę epoki po procesie „samoniszczenia się sztuki” do końca przez neoawangardę. Symptomami po-sztuki s...
polichromia
POLICHROMIA — polichromią nazywa się: 1) wielobarwne malowidła zdobiące ściany, stropy lub sklepienia budowli renesansu i baroku. Znana od staroży...
Polska Szkoła Plakatu
POLSKA SZKOŁA PLAKATU – zjawisko w polskiej grafice projektowej od lat 50. do 70. XX w. Polscy plakaciści tego okresu m.in. Henryk Tomaszewski, Wal...
pop-art
POP-ART — pop — skrót od ang. słowa popular. Kierunek powstał w późnych latach 50 XX wieku w sztuce amerykańskiej i angielskiej, czerpiący inspiracje ...
popiersie
POPIERSIE — popiersie jest określeniem używanym w rzeźbie i malarstwie figuratywnym. Inną nazwą jest półpostać. Termin używany najczęściej na określenie...
portret
PORTRET – przedstawienie wyglądu zewnętrznego, pozycji, charakteru konkretnego człowieka lub grupy ludzi zwanych modelami. Portrety mogą pełnić różne f...
postmodernizm
POSTMODERNIZM — termin określający szereg zjawisk kulturowych, które, według badaczy i teoretyków, nastąpiły po modernizmie. Obejmuje się nim różno...
projektowanie ubioru
PROJEKTOWANIE UBIORU , w ang. fashion design – dziedzina wzornictwa przemysłowego, która się zajmuje się modą i projektowaniem odzieży. Zawód projekta...
prowokacja
PROWOKACJA — działanie artystyczne przygotowane z myślą o poruszeniu publiczności, często zbulwersowaniu, ale przez to sprowokowaniu do głębszych przemyśl...
ready made
READY MADE — z ang.: gotowy przedmiot (fr. object trouvé). Termin nadany przez Marcela Duchampa, słynnego dadaistę gotowemu, fabrycznemu przedmiotowi, któr...
realizm
REALIZM – 1) w szerszym znaczeniu: tendencja występująca w sztuce różnych epok, polegająca na odtwarzaniu rzeczywistości w sposób obiektywny, zgodny z...
realizm magiczny
REALIZM MAGICZNY — był to prąd w sztuce europejskiej i amerykańskiej. Nazwę wywodzi się od niemieckiego historyka sztuki Franza Roha, który użył jej...
relief
RELIEF — z fr. relief. Kompozycja rzeźbiarska wydobyta z płaszczyzny kamiennej, drewnianej metalowej lub innej, z pozostawieniem tła, wskutek rzeź...
renesans
RENESANS — jest to styl w sztuce zapoczątkowany we Włoszech. Główną ideą był powrót do ideału sztuki antyku, jej idealnego piękna opartego na harmonii,...
reprodukcja
REPRODUKCJA , z fr. reproduction – 1) odtworzenie obrazu, tekstu, odbitki fotograficznej itd. przez powielenie lub sposobem drukowanym. Zależnie od...
rewitalizacja
REWITALIZACJA , z łac. re-+vita – przywrócenie do życia, ożywienie – zespół działań urbanistycznych i planistycznych koordynowanych przez lokalną adm...
rokoko
ROKOKO — jest to nurt w sztuce europejskiej XVIII wieku uważany za ostatnią fazę baroku. Zmysłowość, erotyzm, wyrafinowany smak artystyczny, sentyment...
rylec
RYLEC — jest narzędziem do rytowania używanym w niektórych technikach graficznych (np. miedzioryt, drzeworyt). Składa się ze stalowego ostrza osadzon...
rytm
RYTM – 1) regularne powtarzanie się czegoś w jednakowych odstępach czasu lub w jednakowych odległościach w przestrzeni; 2) ustalona kolejność jakichś ...
rzemiosło artystyczne
RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE – sztuka użytkowa, sztuka zdobnicza obejmująca wytwórczość rzemieślniczą o charakterze artystycznym (przedmioty dekoracyjne itp.). Po...
rzeźba
RZEŹBA – 1) trójwymiarowa kompozycja, mająca zazwyczaj charakter dekoracyjny, a nie użytkowy jak architektura. 2) rzeźba w znaczeniu przestrzennej kompoz...
sala neoplastyczna
SALA NEOPLASTYCZNA – przestrzeń wystawiennicza w Muzeum Sztuki w Łodzi mieszcząca się w dziewiętnastowiecznym pałacu fabrykanta Maurycego Poznańs...
secesja
SECESJA – kierunek w sztuce ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszej dekady XX wieku. W wielu językach europejskich „secesja” znaczy „odejśc...
serigrafia
SERIGRAFIA — jest to technika sitodruku (rodzaj szablonu) wprowadzona w 1930 roku w USA, a wywodząca się z Dalekiego Wschodu polegająca na przetłaczaniu farby ...
sitodruk
SITODRUK — jest to odrębna technika graficzna tzw. druku przez szablon; również odbitka otrzymywana tą techniką. Zasada sitodruku polega na przecis...
skandynawski design
SKANDYNAWSKI DESIGN — wzornictwo skandynawskie stało się bardzo popularne w innych krajach Zachodu w latach 50 – 60 XX wieku. Pojęcie skandynawski design s...
skansen
SKANSEN , ze szw. skansen nazwa parku – muzeum na wolnym powietrzu, w którym gromadzi się przenoszone z różnych terenów danego kraju zabytki etnogr...
socrealizm
SOCREALIZM – realizm socjalistyczny. Kierunek w sztuce będący elementem ideologii i propagandy partii komunistycznych w Polsce i innych krajach dem...
statyczność/dynamiczność
STATYCZNOŚĆ/DYNAMICZNOŚĆ — są to określenia rodzajów kompozycji w sztuce. Mogą to być: kompozycja statyczna i dynamiczna. Kompozycja statyczna po...
stiuk
STIUK — jest to materiał zdobniczy powstały z połączenia sproszkowanego białego marmuru z klejem. Stiuk znany już w starożytności, był popularny j...
Władysław Strzemiński
WŁADYSŁAW STRZEMIŃSKI (ur. 1893 w Mińsku Białoruskim, zm. w 1952 w Łodzi) – Polski artysta awangardowy, malarz, teoretyk i krytyk sztuki. Mąż rze...
surrealizm
SURREALIZM — z fr. surréalisme. Kierunek w sztuce ukształtowany w latach 20. XX wieku, biorący się z fascynacji światem snu, podświadomości, halucyna...
symbolizm
SYMBOLIZM – 1) w szerszym znaczeniu: tendencja istniejąca w różnych epokach, której celem było przekazanie ukrytych, duchowych treści za pomocą dzieła s...
synagoga
SYNAGOGA , z gr. synagoge zebranie, zgromadzenie – bożnica, świątynia żydowska; budowla służąca jako miejsce modlitw, ale też m.in.: decydowania o ważnych...
szablon
SZABLON — z niem. Schablone. Wycięta forma w płaszczyźnie kartonu służąca do powielania. Szablon przykłada się do płaskiej powierzchni i całość p...
szkic
SZKIC – artystyczna, swobodnie wykonana notatka , zapis pierwszych pomysłów i koncepcji na dzieło. Pokazuje spontaniczny gest artysty, jego styl i sp...
sztuka abstrakcyjna
SZTUKA ABSTRAKCYJNA — sztuka nieprzedstawiająca, niefiguratywna, bezprzedmiotowa. Terminem tym określa się sztukę nienaśladującą otaczającej nas rzecz...
sztuka feministyczna
SZTUKA FEMINISTYCZNA — jako wyraz świadomej postawy artystycznej sztuka ta pojawiła się w latach 60 XX wieku wraz z rozwojem Ruchu Wyzwolenia Kobiet...
sztuka Głuchych (Deaf Art)
SZTUKA GŁUCHYCH (DEAF ART) – sztuka osób przynależących do społeczności Głuchych, charakteryzuje się m.in.: wykorzystaniem symboli i motywów odnoszącyc...
sztuka kinetyczna
SZTUKA KINETYCZNA – z gr. Kinēma: ruch. Sztuka, która koncentruje się na zagadnieniach związanych z ruchem. Terminem tym najczęściej określa się rzeź...
sztuka krytyczna
SZTUKA KRYTYCZNA — określenie pewnych zjawisk w sztuce artystów polskich debiutujących w I połowie lat 90. XX. Dotyczy działań i prac krytycznie komentu...
sztuka ludowa
SZTUKA LUDOWA — jest to całokształt działalności artystycznej społeczności lokalnej, na ogół wiejskiej. Obok twórczości, którą nazywa się plastyką, ...
sztuka naiwna
SZTUKA NAIWNA – twórczość uprawiana nieprofesjonalnie przez ludzi, którzy nie odebrali wykształcenia artystycznego. Sztukę naiwną charakteryzuje dziecięc...
sztuka nieprofesjonalna
SZTUKA NIEPROFESJONALNA — zjawisko znane w sztuce od końca XIX wieku, obejmuje wszelkie przejawy działań plastycznych powstające w kręgu sztuki naiwne...
sztuka partycypacyjna
SZTUKA PARTYCYPACYJNA – sztuka zaangażowana społecznie, rodzaj strategii, poprzez którą ludzie stają się tworzywem dzieła artystycznego. Artysta ...
sztuka publiczna
SZTUKA PUBLICZNA – sztuka, która powstaje w przestrzeni publicznej, przeważnie w otwartej przestrzeni i w miejscu dostępnym dla wszystkich. Może być w...
sztuka sakralna
SZTUKA SAKRALNA , z łac. sacrum rzecz święta – termin, używany przez historyków sztuki w odniesieniu do wytworów związanych z wiarą, obrzędami, religią. F...
sztuka site-specific
SZTUKA SITE-SPECIFIC – z ang. sztuka zintegrowana z miejscem. Termin stosowany do określenia dzieła sztuki, które powstaje z myślą o funkcjonowaniu w konk...
sztuka ulicy
SZTUKA ULICY — z ang. street art. Sztuka, która powstaje w miejscach publicznych: na ulicy, na murach, chodnikach itp. Są to murale, graffiti, ale...
sztuka użytkowa
SZTUKA UŻYTKOWA – dziedzina obejmująca projektowanie i wykonywanie przedmiotów codziennego użytku. Może dotyczyć zarówno przedmiotów wykonywanych przez art...
sztuka wideo
SZTUKA WIDEO — metoda działań artystycznych wykorzystująca telewizyjne techniki rejestracji i przekazywania obrazu. Rozwinęła się w latach 60. i 7...
sztuka współczesna
SZTUKA WSPÓŁCZESNA — jest to aktualny okres w dziejach sztuki, którego początek umownie wyznaczono na połowę XX wieku (po II wojnie światowej). Nie podle...
sztuka ziemi
SZTUKA ZIEMI — ang. land art; typ dzieła i działania artystycznego, dla których tworzywem jest ziemia, piasek, skały, kamienie itp. Prace tego typu ...
tempera
TEMPERA – 1) Spoiwo emulsyjne zawieszone w środowisku wodnym – substancje oleiste, żywiczne, tłuszcze lub woski. Do XV w. prawdopodobnie były to wsze...
tiffany
TIFFANY , szkło – charakterystyczne wyroby szklane autorstwa Louisa Comforta Tiffany. W 1894 r. L.C. Tiffany opatentował produkcję Favril – rodzaj...
tkactwo
TKACTWO – dział przemysłu włókienniczego i rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem tkanin oraz ich wykończeniem. Od czasu neolitu poziome warsztaty...
tkanina artystyczna
TKANINA ARTYSTYCZNA – rodzaj tkaniny wytwarzanej najczęściej ręcznie na prostych, drewnianych warsztatach tkackich, lub na drewnianych ramach przy...
triumfalny łuk
TRIUMFALNY ŁUK – monumentalna budowla znana już od starożytnego Rzymu w kształcie bramy z otworem przelotowym zamkniętym łukowato, wzniesiona dla ucz...
tryptyk
TRYPTYK , z fr. triptyque , z greckiego tríptychos złożony we troje – 1) poliptyk składający się z trzech części: środkowej nieruchomej i dwóch ru...
typografia
TYPOGRAFIA — z gr. typos: uderzenie pozostawiające po sobie ślad oraz grapho — piszę. Obecnie bardzo szeroki termin odnoszący się do prezentacji znaków p...
unizm
UNIZM – Koncepcja artystyczna opracowana przez Władysława Strzemińskiego i przedstawiona w rozprawie Strzemińskiego Unizm w malarstwie z 1928 roku ...
walor
WALOR , z fr. valeur , z późnołac. valor , od łac. valeo jestem silny, zdrowy – zróżnicowane natężenie tonu barwy lub stopnia jasności barwy w ma...
wernisaż / finisaż
WERNISAŻ / FINISAŻ , z fr. vernissage , od vernisser lakierować – pierwotnie we Francji określano tak dzień poprzedzający otwarcie wystawy...
witraż
WITRAŻ – ozdobna kompozycja wypełniająca otwór okienny wykonana z barwionego szkła łączonego za pomocą ołowiu i osadzonego w żelaznych ramach. Tec...
wystawiennictwo
WYSTAWIENNICTWO — inaczej architektura wystaw. Jest to termin, który określa sztukę prezentowania dzieł, przedmiotów, towarów, dokumentów, zjawisk, i...
wzornictwo przemysłowe
WZORNICTWO PRZEMYSŁOWE — jest to nazwa projektowania wzorów dla wyrobów przemysłowych i podnoszenie estetyki i jakości produkcji przemysłowej. Najsłynn...
zakopiański styl
ZAKOPIAŃSKI STYL — jest to bardzo znany kierunek w sztuce polskiej zapoczątkowany w końcu XIX wieku przez Stanisława Witkiewicza, utrzymujący się w ...
złoty podział
ZŁOTY PODZIAŁ , również złote cięcie – to podział odcinka na takie dwie części, iż cały odcinek ma się tak do części większej jak część większa do...
Encyklopedia Sztuki w Polskim Języku Migowym
Projekt skierowany do osób niesłyszących, posługujących się PJM. Powstaje w oparciu o Leksykon Grupy Artystów Głuchych we współpracy z GAG.
...
GAG to inaczej Grupa Artystów Głuchych
GAG jest grupą nieformalną, grupą artystyczną skupiającą ok. 20 pasjonatów sztuki - artystów głuchych, słabosłyszących, których łączy wspólna pasja i życie w...
Historia sztuki
Spis treści
Zapraszamy na nowej stronie Historii sztuki
Sztuka paleolitu - cechy charakterystyczne
Pierwsze znaleziska archeologiczne twórczości plastycznej pochodzą sprzed 50 000 p.n.e. Są to liczne kości i płytki kamienne pokryte regularnymi, rytmi...
Rysunki naskalne w jaskini Lascaux
Najsłynniejszymi rysunkami naskalnymi okresu paleolitu są zachowane ryty naskalne w jaskini Lascaux (Francja), które zostały wpisane na listę światowego dzied...
Rysunki naskalne w jaskini Altamira
Najważniejszymi rysunkami naskalnymi okresu paleolitu są zachowane ryty naskalne w jaskini Altamira, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESC...
Warsztat artysty paleolitu
Rysunki naskalne były ryte w ścianach, a ich kontury były wypełniane farbą wymieszaną z wodą lub tłuszczem. Malowano za pomocą palców, dmuchawek z wydrążo...
Rzeźba paleolitu i neolitu – cechy charakterystyczne
Z czasem było coraz mniej przykładów malarstwa jaskiniowego, a na jego miejscu pojawia się sztuka użytkowa. Początkowo kawałki skórek, kości, muszelek...
Malarstwo naskalne w Tassili na Saharze
Tassili n’Ajjer to rozległy płaskowyż leżący w południowo-wschodniej Algierii o powierzchni blisko 80 tys. km². Może tam znajdować się nawet 15 tys. mal...
Paleolityczne figurki kobiece – paleolityczne Wenus
Bardzo charakterystycznymi rzeźbami z okresu paleolitu były figurki kobiece zwane paleolitycznymi Wenus (też Venera). Figurki te charakteryzowały się prze...
Sztuka neolitu i brązu – cechy charakterystyczne
Z okresu neolitu i brązu zachowało się najwięcej przedmiotów sztuki użytkowej (ceramika, narzędzia) ze szczególnym uwzględnieniem bogatego zdobnictwa. Rozwój t...
Menhiry i megality prehistoryczne
Ok. 3000 p.n.e. w Europie osiada się coraz więcej ludów, które zaczynają budować monumentalne budowle - menhiry, jako miejsce pochówku lub miejsce święte...
Okresy w kulturze i sztuce egipskiej
Historia kultury i sztuki egipskiej dzieli się na kilka okresów: Stare Państwo (XXIX-XXI w.p.n.e.) – okres rozkwitu gospodarczego, politycznego i kult...
Grobowce faraonów w Egipcie
Najsłynniejszymi zachowanymi zabytkami sztuki egipskiej są grobowce faraonów. Pierwotną formą grobowca była mastaba – kopiec usypany z ziemi, o ukośnyc...
Grobowiec Tutanchamona
Najbardziej znanym grobowcem faraona jest grobowiec Tutanchamona, faraona z XVIII dynastii, rządzącego starożytnym Egiptem w okresie 1333-1323 p.n.e. Gr...
Piramidy w Gizie i Sfinks
Pierwsze grobowce faraonów były budowane w kształcie piramid schodkowych, z których najbardziej okazała jest piramida schodkowa Dżosera ok. 2650 p.n.e...
Świątynie egipskie
Świątynie egipskie w okresie Średniego i Nowego Państwa były budowane z kamienia, który był bardzo ciężki i trudny w obróbce. Do podtrzymania stropów ś...
Świątynia Amon-Ra w Luksorze
Świątynia Luksorska, znana także jako Świątynia Narodzin Amona, znajduje się w Luksorze, w południowym Egipcie. Jest jednym z dwóch (drugim jest świątyn...
Rzeźba egipska
W sztuce egipskiej dominowała rzeźba monumentalna, tworzona z granitu lub bazaltu. Były to najczęściej posągi faraonów i bóstw. Drewno lub wapienny materia...
Artysta w starożytnym Egipcie
Pozycja artysty w starożytnym Egipcie była ściśle związana z monumentalną sztuką egipską, która służyła do wychwalania potęgi faraonów. Artysta nie tworzył „...
Malarstwo i barwny relief w Egipcie
Egipcjanie głęboko wierzyli w siłę obrazu, który ratuje przed zapomnieniem. Malarstwo w Egipcie było mocno powiązane z reliefem i były to głównie malowidła...
Kanon egipski
Kanon egipski rozwinął się w okresie Starego Państwa i był najważniejszą zasadą w malarstwie, reliefie i architekturze. Kanon był efektem szukania stałych ...
Popiersie Nefretete
Liczące wys. 47 cm i ważące ok. 20 kg, popiersie Nefertiti zostało wyrzeźbione z wapienia i pokryte polichromowanym stiukiem, datowane jest na 1345 p.n....
Sztuka kreteńska i mykeńska – cechy charakterystyczne
Silnie rozwijająca się kultura na Krecie (archipelag wysp greckich) od 2000 p.n.e, ze względu na bogatą wymianę handlowo-morską, stała się początkiem późniejs...
Pałac w Knossos
W 1899 r. na Krecie rozpoczęły się wielkie wykopaliska archeologiczne pod przewodnictwem sir Arthura Evansa. Odsłonięto wtedy rozległe ruiny pałacu w Knos...
Maska z grobowca w Mykenach
Jest to pośmiertna maska jednego z władców Myken, błędnie mylona z maską Agamemnona - wodza plemienia Achajów oblegających Troję. Została odnaleziona w zespole...
Okresy w kulturze i sztuce Grecji
Historia sztuki greckiej dzieli się na kilka okresów historycznych.
Okres archaiczny (XII-V w.p.n.e.) jest okresem rozwoju miast – państw (polis) – si...
Piękno i estetyka w sztuce greckiej
Bardzo ważnym pojęciem w życiu Greków było pojęcie „piękna”. Piękno dla Greków było synonimem harmonii, ładu czy prawidłowości. Piękno oznaczało zdrowe ...
Styl dorycki
Styl dorycki w architekturze wykształcił się w okresie archaicznym (VI – VIII w. p.n.e.). Budowla świątyni doryckiej cechuje się prostotą i oszczędnością środków wyr...
Styl joński
Styl joński o lżejszych proporcjach, smuklejszych kolumnach był bardziej dekoracyjny, elegancki i lekki w formie. Głowica – najbardziej charakterystyczny eleme...
Styl koryncki
Styl koryncki był rozwinięciem stylu jońskiego, bardziej bogaty w zdobienia i motywy roślinne. Baza – jak w porządku jońskim, czyli trójczłonowa, była złoż...
Zasady architektury greckiej
Świątynie greckie były budowane na wzgórzach, w połączeniu z malowniczą przyrodą. Zabudowa Akropolu stanowiła uporządkowaną przestrzeń urbanistyczną. Świątynie by...
Kanon grecki
Grecy wierzyli, że w przyrodzie istnieje obiektywny idealny wzorzec, według którego można tworzyć dzieła doskonałe. Kanon był wyrazem dążenia do osiągn...
Kompozycja klasyczna
Bardzo ważnym elementem sztuki i estetyki greckiej było pojęcie kompozycji klasycznej, które zostało stworzone w okresie klasycznym sztuki greckiej i po...
Akropol w Atenach
Akropol (z gr. Akropolis - górne miasto) to położone w Atenach wapienne wzgórze o wys. 157 m n.p.m. Było to ufortyfikowane wzgórze, na którym już w czasa...
Woźnica z Delf
Woźnica z Delf lub Auriga z Delf, to nazwa starożytnego brązowego greckiego posągu z okresu klasycznego, złożonego z fragmentów odkrytych w 1896 r. w c...
Fidiasz
Fidiasz (ok. 490 p.n.e. - ok. 430 p.n.e.) – rzeźbiarz grecki, uważany za najwybitniejszego przedstawiciela greckiej rzeźby starożytnej okresu klasycznego. Przyj...
Myron
Myron był jednym z najwybitniejszych rzeźbiarzy greckich, tworzący w latach 480-445 p.n.e. Był obywatelem Aten, a urodził się w Beocji. Do dnia dzisiejszego zacho...
Poliklet i kontrapost
Poliklet z Argos był rzeźbiarzem greckim, pochodzącym z miasta Argos na Peloponezie, żył w latach 450-415 p.n.e. Tworzył w V wieku p.n.e., znany był z...
Laokoon
Grupa Laokoona jest jedną z najbardziej znanych starożytnych rzeźb, będącą według części badaczy dziełem greckim z okresu hellenistycznego, według innych – r...
Nike z Samotraki
Nike z Samotraki (Samotrake) jest to marmurowa rzeźba hellenistyczna z III lub II w. p.n.e. Istnieje przypuszczenie, że jej twórcą był Pytokritos z Ro...
Wenus z Milo
Afrodyta z Melos, znana jako Wenus z Milo, to marmurowa rzeźba z okresu hellenistycznego z ok. 130–100 r. p.n.e. Jest eksponowana w Luwrze. Została zna...
Ceramika grecka
Ceramika grecka była bardzo ważnym estetycznym elementem życia codziennego. W ceramice wykształciły się cztery style: geometryczny, orientalizujący, czarno...
Sztuka Etrusków – cechy charakterystyczne
Przykładów sztuki etruskiej zachowanych jest bardzo mało, wiadomo nam jedynie o wyglądzie budowli etruskich, z zachowanych rekonstrukcji.
Zachowane gro...
Malarstwo ścienne Etrusków
Malarstwo jest najlepiej zachowaną dziedziną sztuki etruskiej. Przez długi czas było traktowane jako odbicie greckiego malarstwa ściennego. Liczne fres...
Wilczyca kapitolińska
Wilczyca kapitolińska jest to rzeźba wilczycy, która jest symbolem stolicy starożytnego imperium rzymskiego. Wilczyca była świętym zwierzęciem boga wo...
Okresy w kulturze i sztuce rzymskiej
Historia kultury i sztuki rzymskiej dzieli się na kilka okresów:
- okres panowania królów (VI w. p.n.e. – V w. p.n.e.) - okres rozwoju sztuki starożytnego Rzymu,...
Budowle rzymskie
Miasto rzymskie było zaprojektowane w bardzo przemyślany sposób z regularnym planem, ulicami przecinającymi się pod kątem prostym i z rynkiem – forum, ...
Łuk triumfalny
Łuk triumfalny był monumentalną, wolno stojącą bramą, budowaną dla upamiętnienia ważnej osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia (zwykle zwycięstwa wojennego)...
Artysta w sztuce rzymskiej
Artysta rzymski miał podobny status jak w Grecji – był jedynie rzemieślnikiem i wykonawcą zamówień. Tak jak w sztuce egipskiej, artystami wysoko postawi...
Traktat Witruwiusza
Jednym z najbardziej znanym architektów starożytnych był Marek Witruwiusz – rzymski architekt żyjący w I w. p.n.e. Niewiele wiadomo na temat jego życia,...
Amfiteatr Flawiuszów Koloseum
Koloseum, oficjalnie nazywane było w starożytności Amfiteatrem Flawiuszów (łac. Colosseum; wł. Colosseo). Był to budynek w Rzymie, zbudowany w latach 70-72 ...
Rzeźba i relief rzymski
Najpopularniejszym rodzajem rzeźby rzymskiej okresu panowania cezarów były popiersia portretowe cezarów i ważnych patrycjuszy. Artyści rzymscy nie inspi...
Malarstwo ścienne i mozaika rzymska
łynniejsze malowidła ścienne sztuki rzymskiej pochodzą z Pompejów i Herkulanum, a ich styl nazywany jest stylem pompejańskim. Te malowidła były tworzon...
Pompeje i Herkulanum
je i Herkulanum to miasta w Kampanii (we Włoszech), położone w sąsiedztwie wulkanu Wezuwiusz i zniszczone podczas wybuchu wulkanu 24 sierpnia 79 r. Pod...
Sztuka wczesnochrześcijańska – cechy charakterystyczne
Sztuka wczesnochrześcijańska była tworzona pod wpływem sztuki rzymskiej. Nowe treści religijne były pokazywane za pomocą tradycyjnych kompozycji i kano...
Katakumby chrześcijańskie
Katakumby (gr. kata – pod, tymbos - grób) – cmentarz podziemny składający się z galerii, komór i korytarzy, w ścianach których wydrążono nisze grobowe. Zaz...
Portrety trumienne z El Fajum
Portrety z Fajum jest to grupa około 700 portretów na drewnie, które były składane wraz z zabalsamowanymi zwłokami do grobów. Odnalezione zostały głównie...
Pismo rzymskie – litera rzymska kapituła (kapitała)
W sztuce rzymskiej, pismo rzymskie otrzymało rangę artystyczną, zwłaszcza na łukach triumfalnych i kolumnach upamiętniających sławnych Rzymian. Kapitał...
Sumeryjskie miasta-państwa
Mezopotamia to tradycyjna nazwa obszarów, leżących w Azji Zachodniej między Eufratem a Tygrysem, które były kolebką wielu starożytnych cywilizacji. Pismo k...
Sztuka sumeryjska
Ok. XXVIII w. p.n.e. zaczyna się kształtować sumeryjska architektura miast. Ulice są kręte, wąskie, a domy z suszonej cegły miały masywne ściany, ze strop...
Sztuka akadyjska
Sztuka akadyjska (od ok. 2340 do 2200 r. p.n.e.), zgodnie z zachowanymi znaleziskami, inspirowała się sztuką sumeryjską, pismem klinowym i architekturą po d...
Sztuka starożytnej Persji i Persepolis
Najstarsze z dotychczas odkrytych znalezisk w Persji pochodzą z IV - II w. p.n.e (ceramika z ornamentami zwierzęcymi z Suzy i przedmioty z brązu: elementy ko...
Sztuka babilońska i asyryjska
Ok. 2000 r. p.n.e Sumer i Akad podzieliły się na wiele miast-państw. Od ok. 1792 r. p.n.e. król Hammurabi stworzył imperium Babilonu. Wykopaliska arch...
Kontakt
www.facebook.com/GrupaArtystowGluchych
www.instagram.com/gag_artysci/
biuro@gag.art.pl
Rada GAG
&n...
Leksykon
Czym jest leksykon sztuki w Polskim Języku Migowym?
Wejście do Leksykonu GAG ►
Leksykon jest zbiorem wielu haseł i terminów sztuk pięknych istniej...
Leksykon
Czym jest leksykon sztuki w Polskim Języku Migowym? ►
wydruk_slownik();
Magazyn Sztuki
Dzięki stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Kultura w sieci" Marek Lasecki prezentuje „Magazyn sztuki w PJM”. W ramach projektu prowadził w Pol...
Magazyn sztuki w PJM #1
Cofnij
https://youtu.be/1KwGpC61sog
W pierwszym odcinku magazynu sztuki w PJM: Sztuka polska / Wojciech Fangor Sztuka obca / Mark Rothko...
Magazyn sztuki w PJM #2
Cofnij
https://youtu.be/36BYd3e7wwM
W drugim odcinku magazynu sztuki w PJM : Sztuka polska / Tamara de Lempicka (Tamara Łempicka) Sz...
Magazyn sztuki w PJM #3
Cofnij
https://youtu.be/rb5Dab0u1iw
W trzecim odcinku magazynu sztuki w PJM : Sztuka polska / Katarzyna Kozyra Sztuka obca / Marina...
Magazyn sztuki w PJM #4
Cofnij
https://youtu.be/DcXUoua4d5M
W czwartym odcinku magazynu sztuki w PJM : Sztuka polska, też w świecie g/Głuchych / Nikifor Kr...
Magazyn sztuki w PJM #5
Cofnij
https://youtu.be/fll2z05GvGo
W piątym odcinku magazynu sztuki w PJM : Sztuka polska / Magdalena Abakanowicz Sztuka obca / Henri ...
Magazyn sztuki w PJM #6
Cofnij
https://youtu.be/BkI1X_6z3p0
W szóstym odcinku magazynu sztuki w PJM : Sztuka polska / Jerzy Nowosielski Sztuka obca / Jackson ...
Webinarium #1
Cofnij
Za nami pierwsze, samodzielnie zorganizowane webinarium magazynu sztuki w PJM z udziałem przedstawicieli Muzeum Narodowego w Warszawie. ...
Webinarium #2
Cofnij
W dniu 29 września br. odbyło się webinarium on-line w ramach projektu „Kultura w sieci” o Zachęcie - Narodowa Galerii Sztuki w Warsz...
Webinarium #3
Cofnij
W dniu 20 października br. odbyło się webinarium on-line w ramach projektu „Kultura w sieci” o Muzeum Śląskim w Katowicach, a goście...
O projekcie encyklopedii
Encyklopedia została zainicjowana przez Zachętę - Narodową Galerię Sztuki w 2014 roku. Tworząc pierwsze definicje uświadomiliśmy sobie, że to projekt ...
Od wczesnego chrześcijaństwa do gotyku
[dflip id="5342"][/dflip]