FUTURYZM, z fr. futurisme, z łac. futurus przyszły – ruch artystyczny powstały w 1909 r. w kręgu włoskich pisarzy, objął również inne dziedziny sztuki (plastyka, muzyka). Silnie oddziaływał też na nową sztukę we Francji, Niemczech i Rosji. Przywódcami i teoretykami ruchu byli: poeta Tommaso Marinetti i malarz Umberto Boccioni, uczestniczyli w nim ponadto malarze: Carlo Carrà, Luigi Russolo, Gino Severini i wielu innych. Pierwszym oficjalnym wystąpieniem futurystów był głośny Manifest Futuryzmu ogłoszony przez Marinettiego w paryskiej gazecie Le Figaro w 1909 r. Pierwsza wystawa futurystów odbyła się w lutym w 1912 r. w Paryżu w Galerie Bernheim. W latach następnych odbyły się wystawy futurystów w największych stolicach europejskich. Podstawą ich programu był kult przyszłości, dynamizmu, szybkości, techniki, maszyny, gloryfikacja siły, rewolucyjności. Estetyka futurystów dążyła do wyrażenia w obrazie ruchu, ekspansji i szybkości oraz do zburzenia wszelkich dotychczasowych tradycji. Manifest malarstwa futurystycznego ogłaszał „najgłębszą pogardę dla wszystkich form naśladownictwa” zarówno wobec natury jak innej sztuki. W Polsce futuryzm miał istotny wpływ na ukształtowanie się formizmu.
