Malarstwo naskalne w Tassili na Saharze

Tassili n’Ajjer to rozległy płaskowyż leżący w południowo-wschodniej Algierii o powierzchni blisko 80 tys. km². Może tam znajdować się nawet 15 tys. malowideł i rytów, przeważnie umieszczonych w schroniskach skalnych. Przypuszcza się, że najstarsza sztuka naskalna tego regionu może pochodzić sprzed co najmniej 10000-12000 lat. Sztuka naskalna Tassili n’Ajjer została odkryta dopiero w latach 30 XX wieku przez francuskich żołnierzy. Pierwsze badania prowadził francuski archeolog Henri Lhote w latach 1956-1970. Najwcześniejsze malowidła pochodzą z okresu „dużej fauny” (12000-6000 p.n.e). Uważa się, że są dziełem ludów saharyjskiej Afryki. Dominują tu przedstawienia dużych zwierząt takich jak słonie, nosorożce, hipopotamy, żyrafy, bawoły, tury czy antylopy, również niewielkich rozmiarów postacie ludzkie. W późniejszym okresie (ok. 6000 p.n.e. – okres „okrągłych głów”) zaczynają pojawiać się bardziej dokładne przedstawienia postaci ludzkich (Djanet w pd-wsch części płaskowyżu). Figury ukazane są zwykle w profilu i sprawiają wrażenie unoszących się w powietrzu, co jest charakterystyczne dla zjawiska szamanizmu i wiary w pomoc duchów. Okres pasterski (ok. 5000 p.n.e.) pokazuje sceny pasterskie, polowania oraz sceny z życia codziennego obozowisk, gdzie odnajdujemy przedstawienia kobiet dzieci, kóz, owiec i psów. Kolejne okresy to okres koni (3200-1000 p.n.e.) oraz okres wielbłądów (2000-1000 p.n.e.). Pojawiają się tu przedstawienia koni zaprzężonych do wozów oraz uzbrojone postacie ludzkie. Z biegiem czasu coraz częściej ukazywane są wielbłądy jako zwierzęta juczne. Są one lepiej przystosowane do warunków pustynnych i częściej wykorzystywane do jazdy niż konie.

Malarstwo naskalne w Tassili na Saharze

Tassili n’Ajjer to rozległy płaskowyż leżący w południowo-wschodniej Algierii o powierzchni blisko 80 tys. km². Może tam znajdować się nawet 15 tys. malowideł i rytów, przeważnie umieszczonych w schroniskach skalnych. Przypuszcza się, że najstarsza sztuka naskalna tego regionu może pochodzić sprzed co najmniej 10000-12000 lat. Sztuka naskalna Tassili n’Ajjer została odkryta dopiero w latach 30 XX wieku przez francuskich żołnierzy. Pierwsze badania prowadził francuski archeolog Henri Lhote w latach 1956-1970. Najwcześniejsze malowidła pochodzą z okresu „dużej fauny” (12000-6000 p.n.e). Uważa się, że są dziełem ludów saharyjskiej Afryki. Dominują tu przedstawienia dużych zwierząt takich jak słonie, nosorożce, hipopotamy, żyrafy, bawoły, tury czy antylopy, również niewielkich rozmiarów postacie ludzkie. W późniejszym okresie (ok. 6000 p.n.e. – okres „okrągłych głów”) zaczynają pojawiać się bardziej dokładne przedstawienia postaci ludzkich (Djanet w pd-wsch części płaskowyżu). Figury ukazane są zwykle w profilu i sprawiają wrażenie unoszących się w powietrzu, co jest charakterystyczne dla zjawiska szamanizmu i wiary w pomoc duchów. Okres pasterski (ok. 5000 p.n.e.) pokazuje sceny pasterskie, polowania oraz sceny z życia codziennego obozowisk, gdzie odnajdujemy przedstawienia kobiet dzieci, kóz, owiec i psów. Kolejne okresy to okres koni (3200-1000 p.n.e.) oraz okres wielbłądów (2000-1000 p.n.e.). Pojawiają się tu przedstawienia koni zaprzężonych do wozów oraz uzbrojone postacie ludzkie. Z biegiem czasu coraz częściej ukazywane są wielbłądy jako zwierzęta juczne. Są one lepiej przystosowane do warunków pustynnych i częściej wykorzystywane do jazdy niż konie.

Sztuka prehistoryczna i sztuka antyku – podręcznik historii sztuki w Polskim Języku Migowym.

Sztuka narodziła się na ścianach prehistorycznych jaskiń, w postaci niezwykłych rysunków naskalnych. Sztuki plastyczne są od zawsze obecne w codziennym życiu. Piękno jest wokół nas i nie trzeba być artystą, by je doceniać i się nim zachwycać. Historia sztuki jest bardzo ważnym elementem ogólnej wiedzy o świecie i kulturze. Bez sztuki nie byłoby piękna.

Projekt „Sztuka prehistoryczna i sztuka antyku – podręcznik historii sztuki w Polskim Języku Migowym” – jest to seria filmów edukacyjnych w języku migowym, opowiadająca o wybranych najciekawszych artystach, zabytkach i okresach z epoki prehistorycznej i antyku.

Filmy są udostępniane na kanale YouTube pn. Sztuka prehistoryczna i sztuka antyku, celem upowszechniania tej wiedzy wśród samych osób głuchych jak i ich otoczenia, czyli tłumaczy, edukatorów. W ostatnich latach dostępność wiedzy i edukacji w Polskim Języku Migowym się znacząco zwiększyła, ale nadal jest to kropla w morzu potrzeb.

W ostatnich latach powstała także Encyklopedia Sztuki w Polskim Języku Migowym – leksykon podstawowych, najczęściej używanych pojęć z historii sztuki.

Niniejszy projekt stanowi bardzo ważne jej dopełnienie. Projekt ten ma atut edukacyjny w zakresie słownictwa języka migowego w obszarze historii sztuki dla przyszłych i obecnych tłumaczy języka migowego jak i dla osób uczących się tego języka.

Link do pobrania publikacji elektronicznej „Sztuka prehistoryczna i sztuka antyku”:

pomysł, opracowanie i realizacja projektu, opracowanie zagadnień i definicji:
Agnieszka Kołodziejczak

tłumaczenie na Polski Język Migowy:
Marek Krzysztof Lasecki, Tomasz Grabowski, Monika Kozub, Daniel Kotowski

kamera i montaż:
Olgierd Koczorowski

opracowanie graficzne e-publikacji:
Tomasz Grabowski

konsultacje eksperckie:
Marek Krzysztof Lasecki, prof. Aneta Pawłowska (Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego)

współpraca ekspercka:
Grupa Artystów Głuchych

Projekt dofinansowany w ramach projektu grantowego pn. „Inkubacja innowacji społecznych w obszarze kształcenia ustawicznego osób dorosłych” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 przez Stowarzyszenie Instytut Nowych Technologii w Łodzi.

E-publikacja przeznaczona wyłącznie do bezpłatnego użytkowania. Filmy udostępniane na zasadach licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa — Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (treść licencji dostępna na stronie: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/pl/legalcode) z wyjątkiem zdjęć, dla których licencje zostały odrębnie określone.

Łódź 2018-2019